Co to jest prolaktyna i jaką rolę pełni?
Prolaktyna to hormon peptydowy wydzielany głównie przez przysadkę mózgową. Choć kojarzona głównie z kobietami, występuje i jest potrzebna także u mężczyzn. U kobiet, najważniejszą funkcją prolaktyny jest stymulacja laktacji, czyli produkcji mleka po porodzie. Ponadto, bierze udział w regulacji cyklu menstruacyjnego i płodności. U mężczyzn, prolaktyna wspiera funkcjonowanie układu odpornościowego i, choć w mniejszym stopniu, wpływa na produkcję testosteronu.
Wpływ prolaktyny na cykl menstruacyjny i płodność
Odpowiedni poziom prolaktyny jest kluczowy dla prawidłowego przebiegu cyklu menstruacyjnego. Zbyt wysoki poziom prolaktyny, zwany hiperprolaktynemią, może powodować nieregularne miesiączki, brak owulacji, a nawet całkowity brak miesiączki. Utrudnia to zajście w ciążę. Dlatego też, diagnostyka poziomu prolaktyny jest ważnym elementem oceny płodności u kobiet mających trudności z poczęciem dziecka.
Przyczyny podwyższonego poziomu prolaktyny – hiperprolaktynemia
Hiperprolaktynemia, czyli nadmiar prolaktyny we krwi, może mieć różne przyczyny. Najczęściej jest to spowodowane obecnością gruczolaka przysadki, czyli łagodnego guza produkującego prolaktynę. Inne przyczyny to niedoczynność tarczycy, stres, niektóre leki (np. antydepresanty, leki na nadciśnienie) oraz choroby nerek. W rzadkich przypadkach, podwyższony poziom prolaktyny może być spowodowany uciskiem na szypułę przysadki lub idiopatyczną hiperprolaktynemią (przyczyna nieznana).
Objawy hiperprolaktynemii u kobiet i mężczyzn
Objawy nadmiaru prolaktyny różnią się w zależności od płci. U kobiet mogą wystąpić: mlekotok (wydzielanie mleka z piersi poza okresem ciąży i karmienia), nieregularne miesiączki lub ich brak, trudności z zajściem w ciążę, obniżenie libido, bóle głowy. U mężczyzn hiperprolaktynemia może powodować: spadek libido, impotencję, powiększenie piersi (ginekomastia), trudności z erekcją, a w dłuższej perspektywie – obniżenie płodności.
Diagnostyka poziomu prolaktyny – jak się przygotować do badania?
Badanie poziomu prolaktyny wykonuje się z krwi. Istotne jest odpowiednie przygotowanie do badania, ponieważ stres może wpływać na wyniki. Zaleca się, aby na badanie zgłosić się na czczo, po uprzednim unikaniu stresujących sytuacji i intensywnego wysiłku fizycznego. Na wynik badania mogą wpływać również niektóre leki, dlatego należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych preparatach. Optymalny czas na pobranie krwi to godziny poranne.
Leczenie hiperprolaktynemii – farmakoterapia i inne metody
Leczenie hiperprolaktynemii zależy od przyczyny i nasilenia objawów. W przypadku gruczolaków przysadki, najczęściej stosuje się leki dopaminergiczne, które hamują wydzielanie prolaktyny przez guz. W większości przypadków leczenie farmakologiczne jest skuteczne. W rzadkich sytuacjach, gdy leczenie farmakologiczne nie przynosi rezultatów lub guz jest bardzo duży, może być konieczne leczenie operacyjne.
Prolaktyna a stres – wzajemne powiązania
Stres może wpływać na poziom prolaktyny. Pod wpływem stresu organizm wydziela kortyzol, który z kolei może stymulować wydzielanie prolaktyny. Długotrwały stres może prowadzić do chronicznie podwyższonego poziomu prolaktyny, co może zaburzać cykl menstruacyjny u kobiet i obniżać libido u mężczyzn. Dlatego też, dbanie o redukcję stresu jest ważne dla utrzymania prawidłowego poziomu hormonalnego, w tym prolaktyny.
Dodaj komentarz